سواد رسانه اي (4)

سواد رسانه اي (4) 

براي ارتقاء نقش شهروندي و مشارکت فعال و موثر آنان در عصر جهانی شدن، فهماندن تدریجی سواد رسانه اي به آنان ضرورتی اساسی و اجتناب ناپذیر است. چرا که سواد رسانه اي به دنبال قدرتمند کردن شهروندان و تغییر دادن ارتباط غیرفعالانه آنان با رسانه و تبدیل آنان به ارتباط گرانی فعال و پویا است.
در عصر حاضر نياز رسانه به طور شگرفي با مخاطب گره خورده و از اين لحاظ سرمايه هاي هر رسانه با تعداد مخاطبان آن سنجيده مي شوند. خاصه در شبكه هاي اجتماعي و اپ هاي ارتباطي آن چه به اعتبار رسانه ها مي افزايد همانا تعداد مخاطبين است. از آن جمله عضويت حدود يك ميليون نفر در اپ خبري بي بي سي نسبت به حضور 144 هزار نفري مخاطبان خبرگزاري مهر نشان از ضريب نفوذ اين اپ ها در بين مخاطبان خود دارد. آن چه البته كانال هاي خبري يا اپ هاي غير خبري از مخاطب خود انتظار دارند يك مخاطب منفعل ربات گونه است كه عضو باشند و هر آن چه كه رسانه دراختيارش مي گذارد مصرف كند. اينجا است كه لزوم فراگيري سواد رسانه اي بيش از پيش احساس مي شود.
سواد رسانه اي شهروندان را قادر می سازد تا با شیوه ها، دستورالعملها وساختار فرهنگ رسانه اي بیشتر آشنایی پیدا کرده و آن را مورد چالش قرار داده و به راحتی تسلیم پیامهاي رسانه اي نشوند. با توجه به آن که شهروندان عصر جهانی شدن در یک محیط رسانه اي زندگی می کنند ضرورت دارد تا با کسب مهارتها و تکنیکهاي جدید، تعامل موثرتر و عمیق تري با لایه هاي مختلف پیامهاي رسانه اي داشته باشند و مهارت هاي ارتباطی و فهم رسانه اي اشان را در استفاده صحیح تر از رسانه هــا ارتقاء بخشند.(روگو،2009: 72)
آن چه که در مورد فراگیري سواد رسانه اي اهمیت دارد آن است که بدانیم سواد رسانه اي صرفا "منع " شهروندان از پیامهاي ناخواسته رسانه اي نیست. اگر چه برخی گروهها سعی در ترغیب خانواده ها به خاموش کردن تلویزیون خود دارند ولی حقیقت این است که رسانه چنان با فرهنگ محیط اجتماعی افراد عجین شده که حتی اگر شما تلویزیون را هم خاموش کنید نمی توانید از فرهنگ رسانه اي امروز فرار کنید. زیرا پیامها مثل اکسیژنی تنفس می کنیم ما را احاطـه کرده است و دیگر رسانه ها صرفا بر فرهنگ ما تاثیر نمی گذارند بلکه خود فرهنگ ما هستند. (باکینگهام،2003: 18)
بنابراین، سواد رسانه اي کمک به شهروندان است که دانش کافی، تفکر انتقادي و سواد لازم را از تمام اشکال رسانه اي کسب کرده تا بتوانند آن چه را که می بینند، می شنوند و می خوانند، خود تحلیل و کنترل کنند پیش از آنکه از سوي رسانه ها کنترل شوند. براي فهم رسانه اي نیازي به حفظ کردن حقایق یا آمار درباره رسانه نیست بلکه لازم است که یاد بگیریم چطور درباره آنچه که می بینیم و می خوانیم و می شنویم، سوالاتی درست و سنجیده مطرح سازیم. لن مسترمن، نویسنده و مدرس، سواد رسانه اي را "خودشکوفایی در تفکر انتقادي" و یا "توانایی تفکر کردن درباره خود " می نامد. بدون چنین توانایی اساسی اي، شخص قادر نخواهد بود منزلت خود را به عنوان یک انسان داشته باشد یا خود را شهروند جامعه جهانی بداند.(رضایی،5:1382)