يادداشتي بر رمان تپه خرگوش

يادداشتي بر رمان تپه خرگوش 

   رمان تپه خرگوش، چاپ اول،‌انتشارات روزنه در يك گستره زماني طولاني مي گذرد. از دي ماه 1357 تا انتخابات 1388. با توجه به اعلام برخي از وقايع و رويدادهاي تاريخي در اين رمان روايت علي اكبر حيدري روايتي تاريخي نيست و داستان خود را فداي گذارها و گذرهاي تاريخي نكرده است. شايد نويسنده در خلق اثر خود به كوچه ابرهاي گمشده كار زنده ياد كورش اسدس و زوال كلنل كار استاد دولت آبادي چشم داشته است. داستان بر محوريت يك خانواده چهار نفري است كه دخترشان سمپات و عضو سازمان مجاهدين خلق مي شود و وقايعي را به دنبال خود مي آورد. نويسنده به واقع جسارت مي كند و وارد فضايي سياسي مي شود بي آن كه اطلاعات سياسي زيادي به شما ارائه دهد. اين كتاب از سه بخش تشكيل شده است. بخش اول به دنيا آمدن رضا نوه آن خانواده در گير و دار انقلاب. بخش دوم دوره جواني و سربازي احمد  پسر خانواده  و تنها برادر ارغوان(عضو سازمام مجاهدين) و زمان جنگ و موشك باران شهرها و قسمت سوم بزرگ شدن رضا و ازدواجش با سهيلا و بازگشت به خاطرات و نوستالژي هاي قديمي. احمد پدرش در آسايشگاه رواني است. يوسف در عشق نافرجام ارغوان معطل مانده و باقي داستان.

   داستان براي آن كه اين زمان طولاني را پوشش بدهد و باور پذير بكند از ريتم بسيار تندي برخوردار است و نويسنده بدون اين ريتم نمي توانست به داستان اين سه نسل بپردازد. نويسنده ادبيات را خوب مي شناسد و از جمله بندي هاي مناسبي هم بهره مي برد ولي لحن داستان با توجه به گذار از سه نسل لحني يكنواخت است. همه زبان ها در اين متن كه از حجمي بالا هم برخوردار است يكسان است و مخاطب با خوانشي يكنواخت متن ها را مي خواند ولي هنر نويسنده استفاده از تكنيك مواجهه و كريدورهاي زماني است كه گاها در يك پاراگراف شما چندين بار ممكن است به گذشته، حال و آينده سفر كنيد. 

   مطالعات تاريخي نويسنده بسيار عالي است و وقايع تاريخي به طور منظم و پي در پي به دنبال هم مي آيند. ارغوان چهره كليدي اين رمان است كه ساير شخصيت هاي رمان به حول آن مي چرخند. در اولين صفحه با حضور ارغوان داستان آغاز مي شود و در آخرين صفحه هم با ارغوان (رفتن يوسف براي پيدا كردن ارغوان) پايان مي پذيرد. اين كار نويسنده البته ديگر شخصيت هاي داستان را در معرض خطر منفعل شدن قرار مي دهد و البته توانايي نويسنده تا حدودي داستان را از اين كار دور مي كند. 

  جهان بيني خاصي در اين داستان به مخاطب القا مي شود. اين كه هر كسي به مكافات عملي كه انجام داده مي رسد. از ابتدا مظفر، بعد احمد برادر دو قلوي احمد، مژگان بابت از بين رفتن بچه اش،‌ نگراني احمد از دارتي كه در بچگي با ديگر دوستانش پشت سر زن حامله زده اند  و عذاب وجدانش و مواردي از اين دست.

   داستان در بعضي جاها از باورپذيري دور مي شود. مثلا عشق خفته يوسف بعد از شنيدن اين كه ردي از ارغوان در كانادا پيدا شده و برخورد منفعلانه او كه در صدد رفتن و يافتن نشاني از اوست. يا تقارن حضور احمد،‌شاهين و زايمان سهيلا در يك روز و يك ساعت و يك زمان در يك بيمارستان. يا گقتگوي كيارنگ و رضا با مهدي از طريق فيسبوك و خبر ناگهاني پيدا شدن عمه رضا(ارغوان) در دو خيابان آن سو تر.

   آشنايي زدايي در داستان به صورتي ملايم و در چند جا رخ مي دهد. ولي آن قدر نيست كه مشهود باشد. روابط غير متعارف مادري و دختري و آشنا زدايي از انقلاب ايران يا انقلابها. خانواده فرهادي از قبل تا بعد از انقلاب دچار حوادث زيادي مي شوند و به نوعي هميشه درگير مشكلات  به وجود آمده هستند. حتي يوسف هم به انزوا كشيده مي شود و در باغي در كردان زندگي مي كند. دو از هياهوي شهر و درگيري هاي انقلاب و بعد انقلاب.

   با همه اين موارد رمان تپه خرگوش يكي از رمان ها خوبي است كه خوانده ام. به طور حتم از جناب حيدري كارهاي زيبايي در آينده نزديك خواهيم ديد.